Jednym z powszechnych problemów, z jakim zmagają się właściciele oczek wodnych, jest zielona woda, która nie tylko nie wygląda estetycznie, ale w wielu przypadkach wydziela także nieprzyjemny zapach. W poniższym artykule przyjrzymy się nieco bliżej przyczynom tego zjawiska, a także przedstawimy sposoby radzenia sobie z tym znienawidzonym przez wielu problemem.

Jakie są główne przyczyny zielonej wody w oczku wodnym?

Zielona woda w oczku wodnym to zjawisko spowodowane głównie przez rozwój glonów jednokomórkowych, zwanych również fitoplanktonem. Przy intensywnym wzroście tych mikroorganizmów, woda staje się zielona, mętna i zmniejsza się jej przejrzystość. Sprawdź również powiązane artykuły:

Czynniki sprzyjające rozwojowi glonów

Wzrost populacji glonów w oczku wodnym może być spowodowany przez różne czynniki. Jednym z nich jest nadmiar światła słonecznego, którego glony potrzebują do fotosyntezy. W miejscach nasłonecznionych mogą więc szybko się rozmnażać. Ponadto podobnie jak rośliny lądowe, glony do wzrostu potrzebują składników odżywczych, takich jak azot i fosfor. Nadmiar tych składników w wodzie spowodowany np. przez rozkładające się liście, resztki roślin lub nadmierną ilość ryb, sprzyja rozwojowi glonów. Brak regularnego czyszczenia oczka wodnego, o którym pisaliśmy w artykule zatytułowanym "Jak często czyścić oczko wodne?", może prowadzić do gromadzenia się zanieczyszczeń i nadmiaru składników odżywczych, sprzyjając tym samym wzrostowi glonów.

Jaki jest wpływ mają ryby na zakwit glonów w oczku wodnym? 

Ryby, choć stanowią największą ozdobę oczka wodnego, są jednocześnie jednym z głównych czynników przyczyniających się do powstawania zakwitów glonów. Ich wpływ jest bezpośredni i wynika przede wszystkim z wprowadzania do wody dużych ilości substancji odżywczych (biogenów).

Proces ten przebiega na kilka sposobów:

  • Metabolizm i odchody ryb. Ryby, jak wszystkie żywe organizmy, wydalają produkty przemiany materii. Ich odchody są niezwykle bogate w związki azotu (głównie amoniak, który w cyklu azotowym przekształca się w azotany) oraz fosforu. Te dwa pierwiastki są podstawowym "nawozem" dla glonów, napędzając ich masowy wzrost.
  • Niezjedzony pokarm. Problem nasila się, gdy ryby są przekarmiane. Niezjedzona karma opada na dno, gdzie gnije i rozkłada się, uwalniając do wody kolejne dawki fosforanów i azotanów. W ciepłej, płytkiej wodzie oczka proces ten zachodzi bardzo szybko.
  • Przegęszczenie obsady. Im więcej ryb w zbiorniku, tym większa łączna produkcja odchodów i większe zapotrzebowanie na karmienie. Zbyt duża obsada ryb niemal gwarantuje problemy z "zieloną wodą", ponieważ naturalne procesy samooczyszczania (np. działanie bakterii nitryfikacyjnych i roślin) nie nadążają z przetwarzaniem tak dużej ilości biogenów.
  • Wzruszanie osadów dennych. Niektóre gatunki ryb, jak karpie koi czy karasie, mają w zwyczaju intensywne żerowanie przy dnie. Przekopując podłoże, wzruszają zgromadzone tam osady, uwalniając zmagazynowane w mule składniki odżywcze z powrotem do toni wodnej, gdzie stają się one łatwo dostępne dla glonów planktonowych.

Ryby znacząco zaburzają równowagę biologiczną oczka wodnego poprzez jego intensywne użyźnianie. Sposobem na ograniczenie tego wpływu jest zachowanie umiaru, wybór niewielkiej liczby ryb oraz restrykcyjne, oszczędne karmienie wysokiej jakości pokarmem.

Jak zapobiec zielonej wodzie?

W celu zapobiegania zielonej wodzie oraz utrzymaniu zdrowego i atrakcyjnego wyglądu oczka wodnego można zastosować różnorodne środki, spośród których najpopularniejsze wydają się:

  • ograniczenie światła słonecznego - sadzenie roślin wodnych, takich jak lilie wodne, może pomóc w zmniejszeniu ilości światła docierającego do oczka wodnego. Rośliny te tworzą cień na powierzchni wody, co ogranicza nasłonecznienie i hamuje wzrost glonów. Można również rozważyć umieszczenie oczka w miejscu zacienionym, choć należy pamiętać, że niektóre rośliny wodne wymagają określonej ilości światła do prawidłowego wzrostu.
  • kontrola składników odżywczych - regularne usuwanie opadłych liści, obumarłych roślin oraz resztek pokarmu dla ryb pomoże ograniczyć ilość składników odżywczych w wodzie. Ważne jest również, aby nie przekarmiać ryb, ponieważ nadmiar pokarmu może powodować wzrost glonów.
  • utrzymanie równowagi biologicznej - wprowadzenie do oczka wodnego roślin, które konkurują z glonami o składniki odżywcze, takie jak rogatek, może pomóc w utrzymaniu równowagi biologicznej. Pomocna może być również odpowiednia ilość ryb oraz innych organizmów żyjących w oczku wodnym.
  • filtracja i utlenianie - stosowanie odpowiedniego systemu filtracji oraz utleniania wody może pomóc w usuwaniu zanieczyszczeń oraz składników odżywczych z oczka wodnego. Filtr biologiczny, który korzysta z bakterii nitryfikacyjnych do rozkładu substancji organicznych, może być szczególnie skuteczny w utrzymaniu czystości wody.

Jakie rośliny wodne pomagają w walce z zieloną wodą? 

Rośliny wodne są najważniejszym i najbardziej naturalnym sojusznikiem w walce z zakwitem glonów (tzw. "zieloną wodą"). Ich skuteczność opiera się na dwóch mechanizmach: konkurencji o składniki odżywcze oraz zacienianiu lustra wody.

Aby skutecznie oczyścić wodę, najlepiej jest połączyć kilka grup roślin:

  • Rośliny podwodne (natleniające). Są to rośliny w całości zanurzone, które pobierają składniki odżywcze bezpośrednio z toni wodnej, czyli dokładnie tam, gdzie żerują glony planktonowe. Uznaje się je za najskuteczniejszych konkurentów glonów. Dodatkowo produkują tlen, wspierając zdrową biologię zbiornika. Przykładowe rośliny to: rogatek sztywny, moczarka kanadyjska, wywłócznik kłosowy, rdestnica pływająca.
  • Rośliny pływające. Ich rola jest podwójna: korzenie pobierają biogeny bezpośrednio z wody, a liście unoszące się na powierzchni blokują dostęp światła słonecznego. Bez światła glony nie mogą przeprowadzać fotosyntezy i obumierają. Przykładowe rośliny to: rzęsa wodna, salwinia pływająca, hiacynt wodny.
  • Rośliny strefy brzegowej (bagienne). Choć rosną głównie w płytkiej wodzie i na wilgotnym brzegu, ich rozbudowane systemy korzeniowe działają jak naturalny filtr biologiczny. Wyłapują nadmiar azotanów i fosforanów spływających do oczka oraz tych obecnych w strefie przydennej. Przykładowe rośliny to: kosaciec żółty, tatarak zwyczajny, pałka wodna, mięta nadwodna.
  • Rośliny o liściach pływających. Podobnie jak rośliny czysto pływające, ich główną zaletą jest zacienianie. Duże liście grzybieni (lilii wodnych) czy grążeli potrafią skutecznie ograniczyć ilość światła docierającego do głębszych partii wody, hamując rozwój glonów.

Aby walka z glonami była skuteczna, rośliny powinny pokrywać co najmniej 40-50% powierzchni oczka wodnego, przy czym istotne jest posiadanie dużej masy szybko rosnących roślin podwodnych i pływających.

Preparaty dedykowane do walki z zieloną wodą w oczku wodnym

W kontekście walki z zieloną wodą w oczku wodnym warto również wspomnieć o dostępnych na rynku rozwiązaniach, takich jak biologiczny preparat do oczek wodnych, który dostępny jest w zakładce nasze produkty. Preparat ten oparty jest na systemie BioClar, który zawiera składnik aktywny biologicznie (probiotyk). Działa kompleksowo, w sposób naturalny, szybko i efektywnie oczyszcza zbiornik wodny, przywracając mu równowagę biologiczną.

Biologiczny preparat Biofos Professional składa się z naturalnych, specjalnie wyselekcjonowanych szczepów niepatogennych bakterii tlenowych i beztlenowych. Produkt pomaga w walce z glonami, które powodują zieloną, mętną wodę, zwiększa poziom tlenu w wodzie, co sprzyja zdrowiu ryb, skutecznie oczyszcza dno zbiornika wodnego z osadów organicznych i redukuje ilość związków biogennych w wodzie.

Warto pamiętać, aby przed użyciem zapoznać się z instrukcją producenta - tylko tym sposobem można osiągnąć optymalne rezultaty.

Reasumując, zielona woda w oczku wodnym to powszechny problem, który wynika z nadmiernego wzrostu glonów. Właściwe utrzymanie oczka wodnego, kontrola składników odżywczych oraz ograniczenie światła słonecznego może pomóc w zapobieganiu temu zjawisku. Dbanie o równowagę biologiczną oraz stosowanie odpowiedniej filtracji i utleniania wody, a także stosowanie odpowiednich preparatów przyczynia się do utrzymania zdrowego, atrakcyjnego wyglądu oczka wodnego.

FAQ - najczęściej zadawane pytania

Dlaczego zielona woda w oczku wodnym występuje najczęściej latem?

Zielona woda to masowy zakwit glonów (fitoplanktonu). Występuje on najczęściej latem, ponieważ właśnie wtedy panuje idealna kombinacja trzech czynników wywołujących ich gwałtowny wzrost: wysoka temperatura wody, intensywne nasłonecznienie, dostępność pożywki.

Jak zaburzenie równowagi biologicznej powoduje zieloną wodę w oczku wodnym?

Zaburzenie równowagi biologicznej oznacza, że do wody trafia więcej składników odżywczych (azotanów i fosforanów), niż naturalny system oczka jest w stanie przetworzyć.

W zdrowym oczku nadmiar ten jest na bieżąco zużywany przez rośliny wodne i pożyteczne bakterie. Gdy jednak jest za dużo ryb, niezjedzonego pokarmu lub gnijących resztek, rośliny i bakterie "nie nadążają" z konsumpcją. Tę nadwyżkę "nawozu" natychmiast wykorzystują mikroskopijne glony planktonowe. Mając mnóstwo pożywienia (i światło słoneczne), błyskawicznie się namnażają, powodując masowy zakwit, który obserwujemy jako zieloną, mętną wodę.

Jakie akcesoria do oczka wodnego wspomagają usuwanie glonów?

Do najważniejszych akcesoriów wspomagających usuwanie glonów z oczka wodnego należą: 

  • Lampa UV - najskuteczniejsza na "zieloną wodę". Zabija unoszące się w wodzie glony planktonowe;
  • Filtr - odfiltrowuje martwe glony oraz usuwa z wody ich "nawóz", czyli azotany.
  • Skimmer - usuwa liście i resztki pokarmu z powierzchni, zanim opadną na dno i zgniją, uwalniając pożywkę dla glonów.
  • Odkurzacz do oczka - służy do usuwania z dna mułu, który jest rezerwuarem substancji odżywczych (głównie fosforanów) napędzających wzrost glonów.